
جنگ ها از متغیر های مهم تحول اجتماعی و از تاثیرگذارترین پدیده های زندگی بشر در طول تاریخ بوده و هستند که خواسته یا ناخواسته در جوامع انسانی بروز می کنند.از زمان شروع زندگی بشر در کره خاکی جنگهای متعددی روی داده است که پیامد های متعدد و مختلفی بر زندگی انسانها داشته است. با نگاهی گذارا به تاریخ کشور عزیزمان شاهد خواهیم بود که جنگ های ویرانگر بسیاری بر مردم این سرزمین تحمیل شده است و تاثیرات عمده ای بر جامعه ایران گذاشته است. خوشبختانه و با افتخار می توان به این موضوع اشاره کرد که جنگ برای مردم ما همیشه جنبه ای دفاعی داشته و این امر، خود نشانه ای از صلح جویی مردم شریف ایران است.
برای بررسی ۸ سال دفاع قهرمانانه و مقدس ملت ایران در برابر هجوم همه جانبه استکبار جهانی که با تهاجم همه جانبه رژیم بعثی عراق در شهریور ماه سال ۵ نمایان شد، می بایست به شرایط بین المللی ، منطقه ای و شرایط داخلی ایران بعد از انقلاب اسلامی ۵ و روابط تاریخی ایران و عراق توجه نمود.شرایط داخلی ایران بعد از انقلاب اسلامی به شدت متشنج بود و گروه های سیاسی با شدت و حدت مشغول فعالیت بودند و هنوز تب و تاب انقلاب در داخل کشور به ثبات منجر نشده بود. هرروز گروه های معارض در نقاط مختلف کشور به دنبال ناآرامی و تلاش برای کسب قدرت بودند و ارتش و نیرو های نظامی آمادگی لازم برای دفاع از کشور را نداشتند.از سوی دیگر دولت بعثی عراق به رهبری صدام از دیرباز در رقابت سیاسی ، قومی و ژیوپلیتیک با ایران بود. دولت عراق از دست دادن اروندرود و پذیرش قرارداد الجزایر را بعنوان شکست خود تلقی میکرد و به دنبال فرصت برای جبران این شکست بود . از سوی دیگر از سرایت و نفوذ امواج انقلاب اسلامی ایران به جامعه خود که اکثریت شیعه داشت در هراس بود از جنبه ژیوپلیتیک نیز عراق در پی گسترش سواحل خود در شمال خلیج فارس بود تا موانع ارتباطی خود با آبهای آزاد را بر طرف کند.علاوه بر آن صدام حسین ولع زیادی برای رهبری جهان عرب داشت و بهانه های قومی نیز مزید بر علل فوق می شد . در کنار شرایط داخلی ایران و اهداف سیاسی ، اقتصادی و ژیوپلیتیک و قومی صدام ، برای حمله به ایران شرایط بین المللی نیز به دلیل مقابله ایران و آمریکا در منطقه بویژه به دلیل حمایت آمریکا از شاه ایران و پس ندادن شاه و موضوع گروگانگیری در سفارت أمریکا شرایط را برای حمایت آمریکا از حمله به ایران برای صدام مهیا می ساخت با این شرایط بود که صدام فکر کرد در عرض سه روز وارد تهران خواهد شد و اهداف جاه طلبانه اش تحقق خواهد یافت . اما نه آمریکا و نه هم پیمانانش و نه صدام شناخت درست و صحیحی از انقلاب اسلامی و رهبری و مردم ایران نداشتند و با سد محکمی در حمله به ایران مواجه شدند و علی رغم پیشروی های أولیه عراق در جنگ و اشغال خرمشهر و محاصره آبادان نتوانستند أهداف خود را به نتیجه برسانند و مردم مسلمان ایران با رهبری خردمندانه امام خمینی نه تنها دفاع جانانه ای از کشور کردند بلکه توانستند خاک کشور را از وجود دشمن پاک نمایند.نکته حائز اهمیت در جنگ حضور همه اقشار مختلف در مقابل متجاوزان بود و علیرغم کمبود های اقتصادی در کشور همه دست به دست هم دادند و از میهن اسلامی و شرف انسانی و تمامیت ارضی و ناموس و حیثیت کشور دفاع کردند.فضای دوران جنگ فضای بسیار صمیمی و صادقانه بود و جوانان و مردم برای دفاع از کشور و انقلاب اسلامی از هم سبقت می گرفتند چه بسیار انسانهایی که جان و مال خودشان را برای دفاع از کشور تقدیم کردند و امروز ما امنیت خود را مدیون و مرهون شهدا ، جانبازان ، ایثارگران و خانواده آنها هستیم و بایستی قدردان این عزیزان باشیم.نگارنده نیز که در دوران شروع جنگ تحمیلی ساله بود توفیق حضور در دفاع مقدس داشت و یاد آن دوران و فضای صادقانه و خالصانه برای بچه های جنگ به نوستالژی تبدیل شده است.
در پایان توجه همگان را به چهار نکته اساسی در خصوص دفاع مقدس جلب می نمایم :
۱ – دفاع مقدس تبلور هویت ملی ایرانیان برآی دفاع از هویت ، تاریخ و سرزمین خود بوده است.
۲- دفاع مقدس ویژه هیچ قشر و طبقه خاصی نیست و در انحصار هیچ گروه و جناحی نباید باشد. این هشت سال میراث ملی برآی همه ایرانیان است .
۳. نسل ما و همه مسولان موظفند به گونه ای رفتار نمایند تا آیندگان به هشت سال دفاع مقدس افتخار کنند و در صورت بحران های آتی، نسلهای آینده حماسه هشت ساله را تکرار کنند…حرمت امامزاده را متولی نگه میدارد….
۴- توصیه من به نسل جدید این است که در خصوص همه جوانب این حماسه تامل کنند و به راحتی از کنار دستاوردهای دفاع مقدس نگذرند.یکی از راههای مفید تامل در این خصوص ، مقایسه این حماسه با جنگ های جهانی کشورها بایکدیگر است.مقایسه کمک میکند تا جوانب مهمی از موضوع آشکار شود.
حافظ شورچی تحلیلگر مسائل سیاسی