كاپیتان هوشنگ شهبازی، متولد ۱۳۳۵ در میانه...

از زبان خلبانی که جان مسافران را نجات داد  - زمان انتشار: پنجشنبه / ۵ آبان / ۱۳۹۰

هواپیمای پرواز ۷۴۲ مسکو تهران قرار بود ساعت ۱۵:۲۰ ۲۶ مهرماه ۱۳۹۰ درفرودگاه حضرت امام (ره) فرود آید که خلبان هنگام باز کردن ارابه های فرود، متوجه مشکل در چرخ جلوی هواپیما شد و علی رغم اجرای دستور العمل های مربوطه چرخ باز نشد که در نهایت این پرواز در باند چپ فرودگاه مهرآباد، با تسلط و تبحر خلبان این هواپیما “کاپیتان هوشنگ شهبازی”، در ساعت ۱۶:۰۰ به سلامت در باند فرودگاه مهرآباد فرود آمد. در چند روز گذشته با انتشار فیلمی که اوج تبحر این خلبان و فرود معجزه باز این هواپیما را روی چرخ‌های عقب نشان داد، موجی از تقدیرهای مردمی در سکوت معلوم رسانه های دولتی صورت پذیرفت و حتی در فیس بوک صفحه ای برای تقدیر از این خلبان ایجاد شده است که برخی خلبانان خارجی نیز به تقدیر از لندینگ منحصر به فرد وی پرداخته‌اند.

کاپیتان هوشنگ شهبازی، متولد ۱۳۳۵ در میانه و فرزند یک معلم شریف است که پس از اخد دو دیپلم مکانیک فنی حرفه ای و ریاضی و سپس دریافت مدرک مهندسی مکانیک راهی دانشکده هواپیمایی ایران شد و در سطح مهندسی هواپیما فارغ التحصیل شد و در حوزه بازرس فنی و کارشناس صلاحیت پرواز  به مدت هفت سال فعالیت کرد و پس از آن به مدت یازده سال مهندس پرواز هواپیمای ایرباس ۳۰۰ و ۷۲۷ بوده و در ادامه به پیشنهاد برخی مسئولان در دوره خلبانی شرکات کرد و کمک خلبان هواپیمای ۷۲۷، ایرباس ۳۰۰، ۷۰۷ و ۷۴۴ شد و سپس خلبان یا همان کاپیتان شد و حالا بر روی ۷۲۷ تیک آف و لندینگ می‌کند. او به واسطه نوع ورودش به این بخش تقریباً تمامی دوره های فنی را در ایران و کشورهای اروپایی و آسیایی طی کرده و در واقع شهبازی پیش از این پرواز تجربه طولانی مدت حضور در هر سه صندلی مهندس پرواز، کمک خلبان و خلبان ۷۲۷ را داشته است.

در کشورهای غربی، به اشخاصی که جان یک یا چند نفر را نجات دهند، نشان شجاعت اهدا می‌شود و برای اشخاصی که چنین حرکت‌های بزرگی انجام داده و جان یکصد مسافر را اینگونه معجزه آسا نجات دهند، علاوه بر اهداء مدال و جوایز متعددی که تلویزیون‌های خصوصی تحت عنوان ترین ها هدیه داده و برخی صدهاهزار دلار ارزش مادی دارد، حتی اقدام به ساخت فیلم‌های سینمایی می‌کنند! به همین مناسبت «آینده»، در آخرین روز فعالیتش، آخرین خبرش را اختصاص داد به گفت و گویی با این کاپیتان شجاع هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران که نمادی از عملکرد مثبت خلبانان کشورمان بود که همواره در مسائل مختلف مظلوم واقع می‌شوند و متاسفانه علی رغم عملکرد منحصربه فرد به خلبان هما، چندان مورد پردازش رسانه های داخلی قرار نگرفت.

کاپیتان شهبازی، در حوادث هوایی اینچنینی، موردی که در فرودگاه مهرآباد رخ داد و هیچ خسارتی را چه به بدنه هواپیما و چه مسافران، تقریباً نادر است. بگذارید ابتدا در این باره صحبت کنیم که سهم خودتان را در این فرود موفق و نجات جان صد مسافر هواپیما چقدر می‌دانید؟
ببینید این پرواز به دلیل اینکه طولانی بود و از مهرآباد به امام خمینی و از امام خمینی به مسکو و سپس از فرودگاه مسکو به فرودگاه امام خمینی بود، در زمان رفت کاپیتان رستگارفر و کاپیتان قربان پور مسئولیت برعهده داشتند و در حین بازگشت که این اتفاق رخ داد بنده و کاپیتان عقدایی مسئولیت را برعهده داشتیم که همه این‌ها استاد بنده هستند و تک تک خدمه پرواز در فرود موفق و بدون هزینه این هواپیما نقش داشتند و البته پیش از آن نیز دعای مردم و کمک خداوند در این زمینه موثر واقع شد و بنده کمترین بودم و از همین طریق، از تمامی همکارانم در این پرواز تقدیر می‌کنم. تصور می‌کنم اگر لطف خدا شامل حالمان نمی‌شد، مهارت بنده به تنهایی کافی نبود که هواپیمایی از خط وسط باند پرواز حتی یک متر منحرف نشود و پس از این فرود، تنها زیر دماغه‌اش اندکی ساییده شده و انگار سمباده خورده باشد.

در بازگشت از مسکو، کجا متوجه شدید که چرخ‌های هواپیما باز نمی‌شود و بدون چرخ جلو باید فرود بیایید؟
پس از آنکه از مسکو تیک آف کردیم، در فضای هوایی ایران و نزدیک زنجان، از فرودگاه امام درخواست کاهش ارتفاع را کردم که اجازه داده شد و جلوتر آمدیم تا به منطقه ای حدود پانزده مایلی فرودگاه رسیدیم که باید سرعت را کم کرده، چرخ را باز می‌کردیم و حالت نشستن می‌گرفتیم که در اصطلاح شهپر می‌گویند که به کمک خلبان گفتم چرخ را بدهد پایین. اما چرخ جلو باز نشد و پس از چند بار امتحان دستورالعمل‌های درنظر گرفته شده برای چنین شرایطی و عدم باز شدن چرخ، از فراز فرودگاه امام خمینی گذشتیم و به منطقه شورآباد رفتیم که محلی برای آماده سازی هواپیمایی است که چنین نقص‌هایی دارند و تمامی فرودگاه های دنیا چنین مناطقی را در نظر می‌گیرند که هواپیما در آن منطقه حین چرخیدن دور یک مدار، دستور العمل ها را انجام می‌دهد و اگر سوختی دارد خالی می‌کند یا می‌سوزاند و آماده فرود اضطراری در باند فرودگاه می‌شود.

مسافران چه زمانی متوجه اشکال در هواپیما شدند و چه واکنشی داشتند.
در زنجان به مسافران اعلام کردم که هواپیما دچار این نقص فنی شده و در شورآباد نیز گفتم باید بدون چرخ فرود بیاییم که چون بخش قابل توجهی از مسافران روس بودند و انگلیسی قوی نداشتند ابتدا متوجه نشدند اما سر مهماندار یکی از ایرانی‌های که روسی بلد بود را صدا کرد و آن شهروند محترم برای روس‌ها توضیح داد و خوشبختانه با همراهی خوب مهمانداران پرواز، شاهد اتفاق خاصی و حادثه از جهت استرس چنین اتفاقی میان مسافران نبودیم و همه چیز به خیر گذشت.

بعد از حضور در منطقه شورآباد چه اتفاقی افتاد و چرا به جای فرودگاه امام خمینی که مقصد پروازتان بود، در مهرآباد فرود آمدید؟
سوختمان آنچنان زیاد نبود که در حدود ۲۵ دقیقه پرواز روی شورآباد، به حداقل لازم رسید و پس از اجرای دستورالعمل‌های شرکت سازنده هواپیما و صحبت با مسافران، بنده انتخاب کردم که به جای فرودگاه امام خمینی در فرودگاه مهرآباد فرود بیاییم، چرا که اولاً فرودگاه امام خمینی یک باند داشت و در صورت فرود، شاید ده ساعت باند بسته می‌شد و باید فوردگاه امام پروازهای خارجی‌اش را دایورت می‌کرد و هواپیماها بازمی گشتند و برای اعتبار خطوطی هوایی ایران اصلاً خوب نبود و در مقام فرودگاه مهرآباد دو باند داشت که نهایتاً یکی از این دو باند که باند چپ بود، بسته شد.  همچنین بحث دیگر نزدیکی به شهر بود، چرا که در هر حال احتمال هرگونه حادثه می‌رفت و ممکن بود که هواپیما با سر شدید زمین بخورد و دماغه متلاشی شود و زیر چرخ‌ها برود یا یک بال هواپیما زمین بخورد و هواپیما آتش بگیرد و اتفاقات دیگری نیز متصور بود و طبیعتاً فرودگاه امام فاصله بیشتری با بیمارستان داشت و بنده دیدم اگر اتفاقی هم بیفتد، امکان انتقال سریع مصدومان به بیمارستان در مهرآباد بسیار سهل الوصول تر است.

در حین فرود، اوضاع چگونه پیش رفت و چگونه عملیات فرود اضطراری چنین هواپیمایی را مدیریت کردید؟
 بنده درخواست فرود اضطراری به برج مراقبت فرودگاه مهرآباد کردم و سپس باند چپ آماده شد و من دقیقاً برای برج مراقبت مشخص کردم که کجا چرخ‌های هواپیما به زمین خواهد خورد، چه میزان سر می‌خورد و کجا متوقف خواهد شد و به همین دلیل آتش نشانی و اورژانس در نزدیک‌ترین نقطه به محل توقف ۷۲۷ قرار داشتند و تنها ثانیه‌هایی پس از توقف هواپیما، عملیات تخلیه اضطراری هواپیما آغاز شد. خوشبختانه همه چیز بر وقف مراد بود و باد مخالفی نیز نمی‌زد، چون بالا نگه داشتن دماغه هواپیما در لحظه نخست فرود به دلیل سرعت هواپیما دشوار نیست اما هرچه سرعت هواپیما کاهش می‌یابد، سنگینی دماغه غیر قابل کنترل‌تر شده و عوامل محیطی در مسیر هواپیما تاثیرگذار می‌شود. ما با چرخ‌های اصلی نشستیم، و یک سری تکنیک‌های تخصصی پرواز که برای چنین شرایطی است، اجرا کردیم و با استفاده از اختلاف ترمز چپ و راست در وسط باند ماندیم و خوشبختانه هواپیما بسیار نرم متوقف شد و حتی زیر کابین نیز آسیبی ندید.

انتظار می‌رفت، پس از این اتفاق منحصر به فرد و با توجه به سبقه حوادث هوایی که در کشورمان، از حضرتعالی تقدیر خاصی بشود چرا که در دیگر کشورها برای نجات حتی یک انسان نیز نشان شجاعت به اشخاص اهداء می‌شود اما به جز تقدیر عمومی از شما، اتفاق خاصی نیافتاده است. خودتان چه تصوری دارید؟
به هر حال بنده به وظیفه‌ام عمل کرده‌ام اما واقعیتش خودم انتظار بیشتری داشتم. متاسفانه تنها دو بار این تصاویر در زمانی کمتر از ۳۰ ثانیه در دو بخش خبری پخش شد و همه پردازش به ماجرا در همین موضوع خلاصه می‌شد اما رسانه های خارجی، بارها و بارها در این باره گزارش پخش کردند و حداقل انتظارم این بود که به اندازه رسانه های خارجی، در ایران به این موضوع پرداخته شود و اصلاً بنده که مهم نیستم، زحمات سایر کادر پروازی این هواپیما مورد توجه بیشتر افکار عمومی و مسئولان محترم قرار بگیرد، هرچند محدداً تاکید می‌کنم، آنچه اتفاق افتاد وظیفه ما بود و همین که مردم خوشحال شدند و احساس خوبی پیدا کردند که بخشی از آن را در روزهای اخیر به بنده منتقل کردند، برایم بسیار ارزشمند بود و همین جا از همه مردمی که ابراز لطف کردند، قدردانی می‌کنم.

منبع: عصرایران، فردا