«شهرستان میانه»
شهرستان میانه، یکی از شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی است؛ که در جنوب شرقی آن قرار دارد. شهر میانه، مرکز شهرستان میانه است.
تقسیمات کشوری میانه
بخش مرکزی شهرستان میانه؛
دهستان اوچ‌تپه شرقی میانه؛
دهستان شیخ‌درآباد میانه؛
دهستان قافلانکوه غربی میانه؛
دهستان قزل‌اوزن میانه؛
دهستان کله‌بوز شرقی میانه؛
دهستان کله‌بوز غربی میانه؛
دهستان گرمه جنوبی میانه؛
شهرها:میانه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بخش ترکمانچای میانه؛
دهستان اوچ‌تپه غربی میانه؛
دهستان بروان شرقی میانه؛
دهستان بروان غربی میانه؛
دهستان بروان مرکزی میانه؛
شهرها:ترکمانچای میانه؛
بخش کاغذکنان میانه
دهستان کاغذکنان شرقی میانه؛
دهستان کاغذکنان شمالی میانه؛
دهستان کاغذکنان مرکزی میانه؛
شهرها:آق‌کند میانه؛
بخش کندوان میانه؛
دهستان تیرچایی میانه؛
دهستان کندوان میانه؛
دهستان گرمه شمالی میانه؛
شهرها:ترک
جغرافیا شهرستان میانه
شهرستان میانه، در جنوب شرقی استان آذربایجان شرقی واقع شده است. شهرستان‌های سراب، بستان آباد، هشترود حدود شمالی و غربی آن را می‌پوشاند. حدود جنوبی میانه، با قسمتی از جنوب اردبیل هم جوار است. شهرستان خلخال، واقع در استان اردبیل نیز همسایه شرقی میانه، به شمار می‌رود. گوشه شمال غربی حدود شهرستان میانه، از ۸۲ کیلومتری جنوب شرقی تبریز شروع و به طول ۸۰ کیلومتر به سمت جنوب و شرق کشیده می‌شود. مرکز شهر میانه، به خط مستقیم در ۱۳۸ کیلومتری جنوب شرقی تبریز قرار دارد.
شهرستان میانه و مناطق روستایی آن دورافتاده‌ترین نقاط نسبت به مرکز استان به شمار می‌رود، میانه در ۴۷ درجه و ۴۲ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۲۰ دقیقه عرض شمالی، بین دو رشته کوه بزقوش و قافلانکوه واقع شده و ۱۱۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
چگونگی پستی و بلندی کوه‌ها و ارتفاعات مهم «میانه»
شهرستان میانه، در جنوب رشته کوه بزقوش قرار دارد. ارتفاع عمومی زمین در میانه از ۷۵۰ متر در منتهی الیه گوشه جنوب شرقی آن دره قزل اوزن تا ۳۳۰۰ متر در قلل رشته کوه بزقوش متغیر است.
شیب عمومی زمین، به جز در گوشه جنوب شرقی شهرستان میانه، در کلیه نقاط آن به سمت مرکز ( شهر میانه) می‌باشد و در نهایت تمامی دامنه‌ها به قزل اوزن ختم می‌شوند. از نظر شکل زمین، قلل ۲۵۰۰ الی ۳۳۰۰ متری بزقوش و زمین‌های وسیع و کم شیب پایین آن، در غرب دره گرمه چای ویژگی اصلی نیمه شمالی شهرستان میانه، را تشکیل می‌دهد. رشته کوه بزقوش، که در قسمت جنوب سبلان و در شمال میانه قرار گرفته و “دره علیای تلخه رود، از کوه‌های بزقوش” می‌باشد. امتداد این رشته کوه از مغرب به مشرق و به طول ۱۲۰ کیلومتر و ارتفاع آن در اطراف شرقی تا حدود ۳۸۰۰ متر، ولی در طرف غربی از ارتفاع آن کاسته می‌شود و در جنوب شهرستان سراب ۳۱۷۰ متر و در شیشک در حدود ۲۴۵۰ متر ارتفاع دارد. رشته کوه بزقوش، در جنوب شهرستان سراب و از خود میانه کاملاً نمایان است و دو دره در طرفین بزقوش، قرار گرفته؛ که یکی آجی چای و جلگه سراب است؛ که آن را از سبلان(ساوالان) جدا کرده و دیگر در قارانقوچای می‌باشد، که از بین بزقوش و سهند جاری است.
وضعیت آب وهوایی و میزان بارندگی و وضعیت پوشش گیاهی میانه
شهرستان میانه، به جز در دامنه‌های پست دره قزل اوزن، در قسمت میانی و جنوب شرقی که دارای اقلیم خشک و سرد است، همچنین به جز ارتفاعات بالای ۱۸۰۰ متری بزقوش، در شمال که دارای اقلیم ارتفاعات بالایی می‌باشد، در سایر مناطق میانه دارای اقلیم خشک سرد می‌باشد. متوسط بارش سالانه ۳۲۰ میلیمتر در نقاط کم ارتفاع جنوب شرقی و در بالای ارتفاعات بزگوش از ۳۹۳ تا ۶۰۰ میلیمتر متغیر است. متوسط دمای سالانه نیز درمیانه ۳ الی ۵/۱۴ درجه سانتیگراد، در مناطق مختلف میانه می‌باشد.
کلا مشخصات میانه، طبق گزارش سازمان برنامه و بودجه، به شرح زیر می‌باشد: – حداکثر درجه حرارت متوسط سالانه، ۷/۱۸ درجه سانتیگراد. – حداقل متوسط درجه حرارت سالانه، ۹/۴ درجه سانتیگراد. – حداقل میزان میزان رطوبت نسبی هوا، ۴۸ درصد – حداکثر میزان رطوبت نسبی هوا ۶۸ درصد. – از نظر پوشش گیاهی، دارای انواع و اقسام گیاهان خودرو می‌باشد؛ که حدود ۴۰ رقم انواع گیاه را دربر می‌گیرد. از جمله: کنگر وحشی، علف آبه، چچم یا چچن، بولاغ اوتی، کاکوتی، بومادران، مرضه کوهی، قازآیاغی، ترشک، اسپند، خاکشیر، ریواس، پونه، نعناع کوهی، درمنه و کاکوتی و … می‌باشد!
منابع آب شهرستان میانه
منابع آب‌های سطح الارضی و رودخانه‌های میانه و میزان آب دهی میانه، به شرح زیر است: ۱- رودخانه شهری چای یا شهر چایی میانه ، با ۱۳۰ میلیون مترمکعب؛ ۲- قرنقوچای با ۵۱۰ میلیون مترمکعب؛ ۳- رودخانه آیدوغموش میانه با ۱۵۰ میلیون متر مکعب؛ ۴- رودخانه قزل اوزن میانه با ۱۲۵۰ میلیون متر مکعب؛ ۵- گرمه چای میانه (گرمرود) با ۳۰۰ میلیون متر مکعب.
همه این رودخانه‌ها، از طریق قزل اوزن به دریای خزر وارد می‌شوند. علاوه بر این‌ها، چندین رود کوچک دیگر، از جمله: رودخانه شیخ احمد ترکمان میانه، صومعه میانه، اشلق میانه، قوری چای میانه؛ که از رشته کوه بزگوش سرچشمه گرفته و به رودخانه قزل اوزن می‌ریزند.
تعداد چشمه‌های کوچک و بزرگ و در حدود ۲۹۶ رشته قنات، با عمق، طول و میزان آب نسبتا کم، در قسمت‌های مختلف شهر و روستا میانه پراکنده هستند؛ که بخشی از آب مورد نیاز شهرستان میانه را تامین می‌نمایند.
اثار باستانی میانه
تعداد بخش‌ها، دهستانها و نقاط روستایی
میانه
شهرستان میانه، دارای چهار بخش به نامهای بخش مرکزی، بخش ترکمانچای، بخش کاغذکنان و بخش کنداون می‌باشد.
بخش مرکزی، دارای هفت دهستان، بخش ترکمانچای دارای چهار دهستان، بخش کاغذکنان و کندان هریک دارای سه دهستان، می‌باشد. بدین ترتیب، مجموع دهستانهای شهرستان میانه، به ۱۷ دهستان می‌رسد؛ که کلاً ۵/۴۴۷۷ کیلومترمربع مساحت دارد. بطور کلی، شهرستان میانه ۴۰۳ آبادی وجود دارد که ۵۰ آبادی خالی از سکنه می‌باشد.
خصوصیات جمعیتی و انسانی«میانه»
بررسی جمعیت میانه، از لحاظ ترکیب سنی و جنسیت و توزیع جمعیت فعال و غیر فعال میانه:
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن میانه سال ۱۳۷۵ در فاصله سالهای، ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۵ جمعیت جوان شهرستان میانه، کاهش پیدا کرده است. بطوریکه نسبت جمعیت جوان، از ۲/۴۴ درصد در سال ۱۳۷۰ به ۴/۳۹ درصد در سال ۱۳۷۵ کاهش یافته‌است. با این وجود، جمعیت شهرستان میانه، از متوسط جمعیت جوان استان بیشتر است (جمعیت جوان استان ۹/۳۶ درصد گزارش شده‌است). مقایسه میانگین سنی و میانه سنی جمعیت شهرستان میانه، نیز جوان بودن جمعیت نسبت به جمعیت استان را تائید می‌کند. این شاخص‌ها در شهرستان میانه، به ترتیب ۸۹/۲۴ و ۷۵/۱۸ و در استان ۶/۲۵ و ۳۹/۲۰ درصد می‌باشد. البته این نسبت در گروههای عمده سنی متفاوت بوده و بیشترین رقم آن به نسبت ۸۲/۱۰۵ و مربوط به گروه سنی کمتر از ۱۵ سال و رقم ۷۷/۹۰ (کمترین نسبت) به گروه سنی ۱۵-۲۴ ساله بوده‌است.
در سال ۱۳۷۵ کل جمعیت شهرستان میانه، ۲۰۷۷۵۸ نفر بوده که ۱۰۳۶۰۶ نفر مرد و ۱۰۴۱۵۲ نفر زن بوده‌است.جمعیت گروه سنی کمتر از ۱۵ ساله جمعاً ۸۱۸۰۹ نفر می‌باشد ۴۲۰۶۰ نفر آن پسر و ۳۹۷۴۹ نفر دختر بوده‌است. از این عده ۳۱۲۸۹ نفر در شهرمیانه و ۵۰۵۲۰ نفر در روستا زندگی می‌کرده‌اند. جمعیت گروه سنی ۶۴ – ۲۵ ساله مجموعاً ۴۵۵۴۱ نفر بوده که ۲۱۶۶۹ نفر مرد و ۲۳۸۷۲ نفر دیگر زن می‌باشد. از این تعداد ۱۸۳۶۵ نفر درشهرمیانه و ۲۷۱۷۶ نفر در روستا زندگی می‌کنند. جمعیت گروه سنی بیشتر از ۶۵ ساله، ۱۱۴۴۲ نفر بوده که شامل ۶۵۶۸ نفر مرد و ۴۸۷۴ نفر زن می‌باشد.
وضعیت آموزش میانه
تعداد کل دانش آموزان منطقه میانه، در سال تحصیلی ۷۸-۱۳۷۷، ۳۶۵۰۷ نفر می‌باشد؛ که تعداد ۹۴۰۲ نفر آن دانش آموز پسر و ۸۴۷۳ نفر دانش آموز دختر بوده و در دوره ابتدایی به تحصیل مشغول یوده‌اند در سال تحصیلی یادشده، ۵۸۱۳ نفر دانش آموز پسر و ۵۰۱۶ نفر دانش آموز دختر در دوره راهنمایی تحصیلی به تحصیل مشغول بوده اند. در سطح دبیرستان، نیز ۴۱۱۶ نفر پسر و ۳۶۸۷ نفر دختر به تحصیل مشغول بوده‌اند. در کودکستانهای منطقه میانه، نیز در مجموع ۱۲۰۸ نفر نوآموز اشتغال داشته اند.
تعداد کل آموزشگاههای شهرستان میانه، ۳۶۰ واحد می‌باشد که تعداد ۷۸ واحد در بخش مرکزی و تعداد ۲۸۲ واحد در سایر بخش‌ها قرار گرفته است. وضعیت آموزش عالی در سطح شهرستان میانه به تفکیک رشته‌های تحصیلی.
مراکز آموزشی شهرستان میانه، دارای چهار مرکز آموزش عالی است:
نقاط تاریخی و دیدنی میانه
“مسجد سنگی ترک میانه”
این مسجد، در روستای قدیمی ترک، در ۲۹ کیلومتری شمال شرق میانه قرار گرفته است. از آثار بسیار مهم آذربایجان است و از شگفتیهای منحصر به فردی برخوردار می‌باشد. شیوه معماری و مصالح ساختمانی، که در آن به کار رفته‌است، باستان شناسان را به حیرت واداشته‌است و در عین حال تاریخ درخشان هنر معماری اسلامی را رد قرون گذشته به تماشای علاقمندان می‌گذارد. بنای مسجد و نمای بیرونی آن، همه یکپاچه از سنگ ساخته شده‌است. کنده کاری‌های باشکوه و کتیبه‌های زیبای آن که به خط زیبای نستعلیق تزیین شده، موضوع دیگری است که حکایت از دقت، نبوغ و ظریف کاری معماران مسلمان آن دوران دارد!
همچنین محراب و ستونهای این مسجد، به گونه‌ای زیبا و حیرت انگیز با سنگهای یکپارچه و قرمز، هر بیننده‌ای را به حیرت و تفکر وا می‌دارد. یکی از این ستونها که تفاوت اساسی با ستونهای دیگر دارد، نشان می‌دهد که بعدها در هنگام تعمیر، بجای ستون اصلی به کار رفته‌است.
این مسجد میانه، ۱۰ قسمت متمایز دارد. ساختمان اصلی آن تماماً، از سنگ بنا شده و شبستانهای آن بعدها با آجر ساخته شده و در ضلع جنوب غربی این مسجد آرامگاهی وجود دارد، که منسوب به بانی یا معمار مسجد می‌باشد. در مورد بانی مسجد ترک میانه و تاریخ بنای آن نظرهای مختلف وجود دارد. بعضی آن را به امام حسن نسبت می‌دهند. برخی دیگر، زمان احداث آن را در قرن ششم می‌دانند و بعضی‌ها هم معتقدند؛ که این مسجد در قرن هشتم و دوران حکومت خانان مغول به دست سلطان محمد خدابنده (اولجاتیو) بنا شده‌است. بر در و دیوارهای سنگی این مسجد، تاریخ‌های ۱۰۱۶ و ۱۲۸۲ قمری به چشم می‌خورد؛ که تنها نشان از تعمیر این مسجد در زمان شاه عباسی صفوی و ناصر الدینه شاه قاجار دارد. در کتیبه دیگری، که بر روی سنگهای میان دو پنجره قرار دارد اسامی کارفرما، بانی، کنده کار و معمار یا بنای مسجد به ترتیب: حاجی مراد ترکی، عباس کربلایی، محمد صادق تبریز و عبدالوهاب مشاهده می‌شود.
قبر امامزاده محمد «میانه»
این امامزاده، در روستای کندوان، واقع در ۳۵ کیلومتری شهر میانه، سر بر بالین خاک نهاده و با ساختمانی کوچک و ساده گلی و یک ضریح چبی، سفره نور و ایمان و محبت در قلوب مردم روستا و اطراف آن گسترانیده‌است. در میان اهالی منطقه میانه، امامزاده اسماعیل، پسر این امامزاده شناخته می‌شود. همچنانکه محمد را نیز فرزند بلافصل امام صادق به حساب می‌آورند. بر اساس آمار اداره میراث فرهنگی و هنری شهرستان میانه، علاوه بر این دو، امامزاده‌های دیگری در روستاهای برزلیق، صومعه، کلاله، شیخ طبق، حسن آباد، ترکمانچای، گاوینه رود، دمیرچی و چرور نیز به تازگی شناسایی شده ولی هنوز به مرحله ثبت نرسیده‌است. مزار امامزاده دیگری با همین نام یعنی امامزاده محمد در روستای چنار از توابع شهرستان میانه،واقع است که بین مردم منطقه میانه از جمله مناطق شناخته شده به شمار می‌رود.
امامزاده محمد روستای چنار میانه
این روستا، یکی از روستاهای بسیار زیبای شهر میانه می باشد و از سه طرف به دره منتهی می باشد و فقط از یکطرف قابل دسترسی است؛ نقل است که ازاین روستا در قدیم بعنوان قلعه استفاده می شد و جای امنی برای ساکنین آن بوده است. روستای چنار، دارای جمعیتی کمی است ولی در فصلهای مختلف مسافران زیادی از این روستا دیدن می کنند.
در ایام عاشورا و طاسوعای حسینی، عزاداران بسیار زیادی از روستاهای اطراف و شهر میانه و خصوصا از شهرهای تهران و کرج، برای عزاداری و زیارت امامزاده محمد به این روستا مسافرت می کنند. به همت اهالی روستا و مهاجرینی که از این روستا به شهر کرج کوچ کرده اند، در کنار امامزاده، مسجد بسیار زیبا یی ساخته شده است! از زحمتکشان این مسجد می توان به آقایان میر صالح موسوی، بهرام کریمی، شعبان محمدی، سلطانعلی محمدی و عبدل محمدی نام برد؛ که در ساخت این مسجد زحمات بسیار زیادی کشیدند. این روستا، در فصل بهار بسیار زیباست و از همه طبیعت دوستان دعوت می‌شود که از طبیعت زیبای این روستا ی میانهدیدن نمایند.
قیزکورپی سی (پل دختر) میانه
منظره زیبایی از میانه
این پل معروف، در دامنه شرقی قافلانکوه و در فاصله ۲۰ کیلومتری شهر میانه، بر روی رودخانه قزل اوزون بنا شده و دارای سه دهانه بزرگ و محکم با پاینه‌های استوار آجری است؛ که بر روی آب برهای سنگی قرار گرفته‌است. در داخل پایه‌ها، اتاقهای کوچکی با زیبایی و ظرافت بنا گردیده‌است، که کنجکاوی هر بیننده را بر می‌انگیزد!
بر اساس مشاهدات سیاحان و شخصیتهای سیاسی و فرهنگی، در طی زمانهای مختلف از این اثر دیدنکرده‌اند نوشته‌هایی به خط نسخ و نستعلیق و کوفی بر قسمت‌هایی از این پل وجود داشته؛ که تاریخ تعمیر و نوسازی آن را نشان می‌داده‌است، اما اثری که تاریخ احداث آ ن را نشان بدهد هنوز شناسایی نشده‌است.
قیز قالاسی(قلعه دختر)
این قلعه در کتابهای تاریخ و سفرنامه‌ها، چنین توصیف شده‌است: این قلعه، در ۲ کیلومتری شمال پل دختر (۱۸ کیلومتری جنوب میانه)، بر روی صخره بزرگ و قلل تیز، در زمان حکومت شاه عباس صفوی، این قلعه محل تجمع و استراحت راهزنان و اشرار بوده که باعث ناامنی منطقه میانه بودند. به دستور وی، دیوارهای قلعه با پل دختر شباهت دارد، برخی، تاریخ بنای آن دو بنا را نزدیک به هم (قرن ششم) ذکر می‌کنند؛ ولی برخی دیگر از مورخان، ساختمان قلعه را به یکی از پادشاهان ساسانی (اردشیر دراز دست)، نسبت می‌دهند.
قلعه نجفقلی خان میانه
این قلعه بزرگ خاکی، در جنوب شرقی میانه ( جنب رودخانه شهر چایی)، قرار گرفته‌است. در قسمت‌های شمالی و شمال شرقی آن، بناهای مسکونی بنا شده‌است و سمت جنوبی و جنوب غربی آن را زمین‌های زراعی و باغات سرسبز، احاطه نموده و ناحیه شمال غربی آن در بالای کوه‌های قافلانکوه، قرار گرفته‌است. شکل عمومی آن کثیرالاضلاع غیرمنتظمی است، که دره‌های عمیق و قله‌های تیز قافلانکوه را زیر پوشش خود قرار داده‌است. این بنا، با آجر و سنگ ساخته شده و بلندی دیوار (باروی قلعه) اطراف آن به ۴ متر می‌رسد. این قلعه، دارای یک دروازه و یک راه خروجی به ارتفاع سه متر می‌باشد؛ که راه خروجی آن بیشتر به راه فرار شباهت دارد و به تخته سنگ‌ها و پرتگاه‌های خطرناک منتهی می‌گردد. قلعه دختر، ۱۶ یا ۲۴ برج دیده‌بانی مخروبه دارد که ۸ برج آن بر رودخانه قزل اوزن مسلط است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
در میان قلعه، دو منبع آب به ابعاد ۱۵*۱۰ متر و ارتفاع ۱۰ متر وجود دارد؛ که آب آن به وسیله برف و باران تامین می‌شده‌است. دو ضلع قلعه، از صخره‌های طبیعی و یک ضلع آن از سنگهای تراشیده شده تشکیل یافته‌است. علاوه بر آن، چاه‌های زیادی نیز در قسمت‌های مختلف قلعه وجود داشته؛ که در مواقع حساس از آب آنها استفاده می‌شده‌است. گورستان قدیمی (خان جان آباد)، واقع شده، که امروزه کاملاً متروک و به ساختمان تبدیل شده‌است.
این تپه خاکی، به دوره ساسانیان نسبت داده شده و از عصر ظهور اسلام تا اواخر دوره قاجار، مورد استفاده بوده‌است. در بنای این قلعه میانه، خشت‌های بزرگ به ابعاد ۴۰*۳۰ به کار رفته، که در واقع تنها مصالح ساختمانی آن می‌باشد. با گذشت زمان و تحت تأثیر عوامل طبیعی و حفاری‌ها و خاکبرداری‌های پراکنده، قسمت‌هایی از این بنا تخریب و از بین رفته‌است. این تپه خاکی، در سال ۱۳۵۴ مورد بازدید کارشناسان وزارت فرهنگ و هنر قرار گرفته و به عنوان اثر باستانی ملی به ثبت رسیده‌است.
کاروانسرای جمال آباد میانه
این بنای تاریخی، در کنار روستای جمال‌آباد، واقع در ۳۵ کیلومتری شهر میانه قرار دارد که در سال ۱۰۶۵ هجری قمری بنا شده‌است. (به نوشته شوالیه شارون نویسنده و جهانگرد معروف، این کاروانسرا در تاریخ ۷۳۳ هجری قمری بدست غیاث الدین محمد، وزیر سلطان ابوسعید، سلطان مغول ساخته شده‌است.) در سال ۱۲۳۴ ه.ق در هنگام بازدید (موریس دو کتز بوئه)، از این اثر تاریخی گرچه حدود ۵۲۰ سال از بنای آن می‌گذشت، همچنان در نهایت زیبایی و استحکام بوده‌است. همچنین در سال ۱۱۱۲ ه.ق «جملی کارری»، در نوشته‌های خود از وجود برج‌های هفتگانه و زیبای این عمارت خبر داده‌است. این در حالی است، که هم اکنون از این کاروانسرا به جز چند دیوار مخروبه باقی نمانده‌است.
بقعه و مناره امامزاده اسماعیل میانه
بقعه با صفایی در قلب میانه، وجود دارد؛ که به نام امامزاده اسماعیل، کمال الدین بن سید محمد بن امام جعفر صادق مشهور است. این بارگاه عشق، که در ضلع جنوبی مسجد جامع شهر میانه، دامن محبت گسترانیده در سال ۹۲۳ ه.ق شناسایی و به ثبت رسیده‌است! مساحت بنای اولیه آن ۳۰ متر مربع و ارتفاع گنبدش حدود ۶ متر است، که سطح خارج آن با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ تزیین می‌شده‌است؛ ولی چندی پیش در پی تعمیر و نوسازی اساسی آن اکثر این خصوصیات از بین رفت و ساختمان آن از نو به طرز جالب و با سبک معماری پیشرفته و آمیخته با فرهنگ و هنر اسلامی تجدید بنا شد.
فرهنگی میانه
زبان و ادبیات شهرستان میانه
زبان رایج مردم میانه، از دیرباز همانند سایر شهرهای آذربایجان، ترکی است که در تمام منطقه میانه با لهجه یکسان تکلم می‌شود.
مناظر طبیعی میانه
وضعیت اقتصادی میانه
بخش کشاورزی میانه
شهرستان میانه، با توجه به موقعیت خاصی که دارد؛ و به واسطه داشتن رودخانه‌های پر آب، برای کشاورزی بسیار مناسب است. رودخانه‌هایی که در زمستان و بهار، در دره‌های عمیق جوشان و خروشان جاری می‌شوند.
محصولات عمده کشاورزی میانه، را گندم، جو و برنج، تشکیل می‌دهد. کشاورزان، بذر مورد نیاز خود را خودشان تهیه می‌کنند. همچنین مصرف یکساله خود را از کشت خود تامین می‌کنند و اگر مازاد مصرف داشته باشند، برای فروش به بازار عرضه می‌کنند که در سالهای اخیر خریدار عمده گندم آنان دولت بوده‌است.
بخش صنعت میانه
تعداد کارگاههای صنعتی موجود در شهرستان میانه، ۹۲۸ واحد می‌باشد؛ که تعداد ۳۵۶ واحد در نقاط روستایی و تعداد ۵۷۲ واحد بقیه در نقاط شهری مستقر می‌باشد. از کل کارگاههای صنعتی شهرستان میانه، ۵۵۵ واحد (۶/۵۹ درصد) آنها دارای یک نفر کارکن و ۱۸۹ واحد (۳/۲۰ درصد) دارای دو نفر کارکن می‌باشد. تعداد ۱۷ کارگاه صنعتی فعال میانه، بیش از ۱۰ نفر کارکن دارد؛ در صورتی که تعداد این قبیل کارگاهها در سطح استان ۸۴۰ واحد می‌باشد. تعداد ۳۰۳ واحد یعنی ۶/۳۲ درصد از کارگاههای صنعتی، در گروه صنایع غذایی و آشامیدنی و تعداد ۱۷۹ واحد (۲/۱۹ درصد) در گروه تولیدات فلزی و فابریکی و ۴۸واحد (۱/۱۵ درصد) در گروه تولید منسوجات، فعالیت می کنند. تعداد شاغلین بخش صنعت شهرستان میانه، در سال ۱۳۵۵ بالغ بر ۳۷۰۲ نفر و در سال ۱۳۶۵، ۲۱۵۷ نفر و در سال ۱۳۷۵، ۱۱۸۷۶ نفر بوده‌است. یکی از “مهمترین صنایع و کارخانه‌های شهرستان میانه شرکت فولاد آذربایجان” می‌باشد.
بخش تجارت و خدمات میانه
در این شهرستان، تجارت در حدمتوسط قرار دارد و بیشتر شامل خرید و فرویش می‌باشد. تجارت به معنای اخص، بازار سرپوشیده شهر را در بر می‌گیرد؛ که بیش از ۶۰ سال قدمت دارد و از رونق خوبی برخوردار است. در این شهرستان، بخش خدمات بالاترین رقم شاغلین را دارد و در بین بخش‌های مختلف خدمات، آموزش و پرورش، از بالاترین درصد کارکنان برخوردار است. همچنین در بخش حمل و نقل و ارتباطات، فعالیتها کار و پیشه، اداره عمومی و بهداشت و مددکاری، واسطه گری‌های مالی و مستغلات و غیره نیز تعدادی جذب شده‌است.
حمل و نقل میانه
راه آهن میانه
شهرستان میانه، دارای راه آهن می‌باشد؛ که به شبکه راه آهن سراسری متصل است. همچنین، این ایستگاه یکی از قطب های بسیار مهم راه آهن، در سراسر کشور است. چرا که متصل کننده شرق و جنوب ایران به غرب و همچنین غرب ایران به شرق و جنوب می‌باشد. میتوان گفت «راه آهن این شهر، جزو ایستگاه های مادر کشور ایران می‌باشد».
میانه، یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان میانه می‌باشد. این شهر، با ۸۷۳۸۵ نفر جمعیت در سال ۱۳۸۵ خورشیدی، به‌عنوان چهارمین شهر پرجمعیت استان آذربایجان شرقی، پس از شهرهای تبریز، مراغه و مرند محسوب می‌شود. ارتفاع شهر میانه از سطح دریا، ۱۱۰۰ متر است. نام قدیم این شهر، میانجبوده‌است.
از محصولات کشاورزی شهر میانه، میتوان به گوجه فرنگی و خیار، اشاره نمود؛ که در شهرهای مختلف ایران عرضه می‌شود. مهم‌تر از همه، برنج این شهر است؛ که به‌خصوص در میان ساکنین آذربایجان شهرت فراوانی دارد.
از «آثار باستانی میانه، میتوان به مسجد سنگی ترک، پل دختر، قلعه دختر، شهر سوخته کاغذکنان، کاروانسرای جمال‌آباد و بقعه امامزاده اسماعیل» اشاره کرد.
محتویات
۱ پیشینه ی تاریخی
۲ بمباران هوایی دو مدرسه در میانه
پیشینه‌ی تاریخی میانه
مناظر طبیعی میانه
شهر میانه، از سوابق تاریخی درخشانی برخوردار است. این مطلب، از میان نوشته های کتاب البلدان ابن یعقوب و بلاذری واصطخری ودر موردآبادی و عمران و کشاورزی این سامان، مطالب بسیاری نوشته اند. بنا به نوشته ی حمدالله مستوفی، این شهر، در اثر حمله مغول، یکبار به طور کلی نابود شد ودر دوره های بعدی روبه آبادانی نهاده است.
پیشینه و سابقه تاریخی شهر میانه، به ده‌ها سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد و بعضی نوشته‌ها سابقه تاریخی میانه، را تا ۷۲۰ سال پیش از میلاد نیز نقل می‌کنند. وجود کتیبه‌های آشوری و اورارتویی، در بعضی مناطق آذربایجان و کشف آثار باستانی و مجسمه‌های سفالین در شهر میانه، قدمت تاریخی آن را به دوره‌های پیش از تشکیل دولت ماد می‌رساند. در پی حفاری‌هایی که در سال ۱۳۵۲ شمسی در یکی از قریه‌های اطراف میانه، به‌نام آرموداق انجام گرفت؛ یک مجسمه سفالین مربوط به دوره ساسانیان کشف شد. این تندیس توسط رئیس اداره باستان‌شناسی وقت به موزه باستان‌شناسی تبریز منتقل گردید.
طبیعت میانه
بمباران هوایی دو مدرسه در میانه
در بعدازظهر ۱۱ بهمن ۱۳۶۵ هواپیماهای عراق، چند نقطه از شهر میانه را مورد حمله قرار دادند. از چند روز پیش شایع شده بود، که به میانه حمله خواهد شد، ولی کسی به شایعات توجه نکرده بود. تا ایتکه در ساعت ۵ عصر آن روز، چند نقطه مسکونی میانه مورد هدف قرار گرفتند. از جمله حمام زنانه بلور نیز مورد اصابت موشک قرار گرفت، که بر اثر آن، ۵ دختر دانشجو کشته شدند. در مجموع ۱۳ تن در این حملات کشته شدند.
همان روز در میان مردم میانه، شایع شد که فردا مدرسه دخترانه زینبیه، در این شهر بمباران خواهد شد. این خبر به نقل از رادیو اسرائیل بود. این رادیو اعلام کرده بود که این مدرسه بمباران خواهد شد ولی کمتر کسی به آن توجه کرد، هیچ منبع موثق یا مسئولی، این خبر را تکذیب یا تأیید نکرد و مسئولان ایرانی نیز هشداری در اینباره به مردم ندادند و فردای آن روز دانش‌آموزان به مدرسه مذکور رفتند.
سرانجام دو مدرسه مجاور در میانه؛ یکی دبیرستان دخترانه زینبیه و دیگری دبستان فاطمه الزهرا (س) در ۱۲ بهمن ۱۳۶۵، مورد بمباران هواپیماهای عراقی قرار گرفتند. در این حمله، ۳۳ دانش‌آموز و یک خدمتگذار کشته شدند. آن مدرسه پس از سال ها بعد دوباره اباد گردید.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
لاااااااااااااااااااااااااااااااااااااااایییییک کن تا همه میانه رو بهتر بشناسن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
