خواهرخوانده پلدختر میانه  در  شهرستان نیر

خواهرخواندگی واژه ای بیشتر بمعنای قراردادی بین سران مملکتی یا سران دو شهر است که برای ایجاد همبستگی و اتحاد بیشتر انسانی و فرهنگی بسته می‌شود. مفاد این قراردادها موضوعات فرهنگی، اقتصادی ، بازرگانی و...  را شامل می‌شود . معمولا دو شهر برای خواهر خواندگی باید دارای تشابهاتی باشند مثلا دو شهر تاریخی، دو شهر علمی یا دانشگاهی و یا دو بندر و یا حتی دو سمبل مشترک باشند که این انگیزه را ایجاد کند.

و اما امروز شاید دو جاذبه تاریخی مشابه هم بتوانند سبب خواهرخواندگی دو شهر بشوند. پل تاریخی شهرستان میانه که بلحاظ ویژگی های منحصربفردش جزو ده پل تاریخی ایران می باشد، در فرسنگ ها دورتر مشابهی بخود دارد که به جرات می توان گفت دیگر تنها نیست. پل تاریخی قرمز (قیرمیزی کورپی) در ورودی شهرستان نیر شباهت های زیادی به پلدختر (قیزکورپیسی) میانه  دارد. شهرستان نیر در 35 کیلومتری غرب مرکز استان اردبیل در مسیر جاده ترانزیتی اردبیل به تبریز قرار دارد. این شهر به لحاظ سنگ نبشته میخی اورارتوئی و نزدیکی به سراب و سبلان ومعماری خاص صخره ای از استقرارگاههای قدیمی استان محسوب می شود. ضمناً قرار گرفتن خطوط فرعی جاده تاریخی ابریشم از آن نشانگر رونق آن در دوره های گذشته است.

پلدختر(قیزکورپیسی) میانه تا پل قرمز (قیرمیزی کورپی) نیر

تاریخ بنای هردو پل در یک دوره تاریخی، تشابه و همزمانی ساخت آنها را قوت می بخشد. تاریخ ساخت پل قرمز (قیرمیزی کورپی) مربوط به دوره صفوی می شود1 و با تاریخی که سعیدسیدصدری در مقاله اش با عنوان بنا تا انهدام پلدختر(قیزکورپیسی)میانه بدان اشاره کرده است، مطابقت دارد . سیدصدری آورده است:دکتر فوریه و ((جمل کارری)) با توجه به اظهار نظرشان که جملی با صراحت در حین عبور از پل در زمان سلطنت شاه سلیمان صفوی می نویسد، این پل به تازگی بنا گردیده و دکتر فوریه با یقین ضمن اشاره به کتیبه آن، تاریخ پل را زمان شاه صفوی به سال 1402 هجری می نویسد. پس می توان به احتمال یقین تاریخ بنای پل رازمان عهد صفویان دانست.

مصالح بکار کارفته در بدنه هر دو پل مشابه همدیگر می باشند، با این تفاوت که رنگ آجرهای قیرمیزی کورپیسی با توجه به نام آن ، اندکی متمایل به قرمز می باشند. شباهت دیگر اینکه بام قیرمیزی کورپی که هم اکنون سنگ فرش می باشد و با توجه به اسناد روزگاری نیز بام قیزکورپیسی سنگفرش بوده است. مشخصه قوی تر شباهت پل ها به یکدیگر ، پایه‌هایی از سنگ و سه چشمه بزرگ که روی آب برهای سنگی قرار داده شده است. طاق های نسبتا بزرگ هلالی شکل قرمیزی کورپیسی بر روی رودخانه آغلاغان احداث شده که همچنان استوار و سالم باقی مانده و شباهت عجیبی به سه طاق بزرگ هلالی شکل های قیزکورپیسی دارد و هردو زمانی شاهراه ارتباطی عالم شرق و غرب بوده اند.

پل دیگری به نام پلدختر در ورودی شهرستان  پلدختر  استان لرستان وجود دارد که تاریخ ساخت آن مربوط به دوره ساسانی است 3 و از این رو نمی توان این پل را بدلیل تفاوت زمانی همتای این دو پل تاریخی نامید.

و اما امروز...

قرن ها پس از گذشت بنای آثار تاریخی آنچه بر جای می ماند، شکوه استوار آنهاست.میراثهایی که شاهد گذر دورانهای درخشان ایران زمین بوده اند و از آنها حکایت میکنند. شکوهی که همواره ارمغان عزت      بوده اند،  بدان افتخار میکنیم  و می بالیم. میراثی که نشانگر هویت غنی و اصالت چندین هزار ساله تاریخ ما می باشند.

تلخ تر اینکه حفاظت و حراست از این گنجینه های گذشتگان به باد فراموشی سپرده شده و تنها پس از تخریب ، انگشت حسرت بر دهان آن هم شاید دست به کار شویم.همواره نگاه های نقادانه متوجه متولیان امر میراث فرهنگی بوده و است. متولیانی که از حرف تا عمل آنها زمین تا آسمان هفتم  فاصله هاست.کاش بخود بیایم و آستین همتی بالا بزنیم.باز بنازم به همت میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل که قیرمیزی کورپی را چند سال پیش به صورت زیبا و اصیلی مورد مرمت و بازسازی قرار دادند، هر چند  این پل در تاریخ 5/11/1378 به شماره 2558 به ثبت ملی رسید.

 در صورتی که بنای عظیم و منحصر به فرد قیزکورپیسی میانه در تاریخ 10 دیماه 1310 تحت شماره 87 جزو آثار ملی به ثبت رسیده است. پل‌دختر میانه( قیزکورپیسی) متعلق به قرن هشتم هجری قمری است با شماره ثبتی 87  نخستین اثر استان در فهرست آثار ملی است. جالب است بدانید که سایر ابنیه تاریخی استان  با فاصله خیلی زیاد از قیز کورپیسی به ثبت رسیده اند. طوری که سه اثر مهم شهر تبریز با شماره های 169،170 و 171 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدند که مسجد کبود تبریز با قدمت دوره تیموری، ارگ علیشاه اثر متعلق به دوره ایلخانی و مسجد جامع تبریز که تاریخچه دوره سلجوقی تا قاجار را داراست، شامل می‌شوند.

پایگاه خبری تحلیلی نصر نیوز:*قیزکورپیسی* و *قیرمیزی کورپی* پل های خواهرخوانده /رامین مهاجری:

http://www.nasrnews.ir/News/tabid/243/ArticleID/19931

منابع:

1. شهرستان ها و مراکز گردشگری و تاریخی استان اردبیل، پایگاه خبری میراث فرهنگی استان اردبیل

2. پلدختر (قیز کورپوسی) میانه - از بنا تا انهدام    *سعید سیدصدری*  3. پل دختر - شهرستان پلدختر، پایگاه خبری میراث فرهنگی استان لرستان